F-35A należący do Sił Powietrznych USA.

F-35 na wschodniej flance NATO?

Generał Hawk Carlisle z Dowództwa Walki Powietrznej (Air Combat Command) ogłosił 2 sierpnia 2016 r., że najnowszy myśliwiec 5. generacji F-35A Lightning II (dosł. błyskawica) osiągnął gotowość operacyjną. Mieszkańcy Włoch, Holandii i Wielkiej Brytanii mieli już okazję na żywo zobaczyć najdroższy myśliwiec na międzynarodowych pokazach. Wśród amerykańskiego dowództwa rysują się jednak plany wysłania F-35 również do Europy Środkowej i Wschodniej.

F-35 Lightning II nie jest jedynym myśliwcem 5. generacji na wyposażeniu Sił Zbrojnych USA (United States Armed Forces). Siły Powietrzne USA (U.S. Air Force, USAF) korzystają także ze 187 F-22 Raptor (dosł. drapieżnik, ptak drapieżny). Dostawy tego samolotu zakończyły się w maju 2012 roku. O przylocie “Drapieżników” do Polski pisaliśmy w naszym wcześniejszym wpisie.

Myśliwiec F-35 Lightning II

Lockheed Martin F-35 Lightning II jest wielozadaniowym myśliwcem 5. generacji. Powstał w ramach programu Wspólny Myśliwiec Uderzeniowy (Joint Strike Fighter, JSF), którego celem jest zastąpienie wszystkich używanych przez Siły Zbrojne USA samolotów bojowych nowym myśliwcem z odpowiednimi zdolnościami.

Myśliwiec F-35 występuje w trzech wariantach:

  • F-35A – startujący i lądujący w sposób konwencjonalny (conventional takeoff and landing, CTOL). Będzie to najpopularniejszy wariant samolotu, mający zastąpić używane obecnie samoloty 3. i 4. generacji.
  • F-35B – myśliwiec krótkiego startu i pionowego lądowania (short takeoff/vertical landing, STOVL). Przeznaczony do operowania z krótkich pasów startowych lub z okrętów posiadających możliwości do lądowania samolotów.
  • F-35C – skonstruowany specjalnie dla Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych (U.S. Navy). Operuje wyłącznie z lotniskowców i zastąpi większość obecnie używanych przez marynarkę maszyn (w tym myśliwce F/A-18 Hornet).

Program opracowania nowych myśliwców jest finansowany nie tylko przez Stany Zjednoczone. W JSF uczestniczą także: Australia, Kanada, Dania, Włochy, Holandia, Norwegia, Turcja i Wielka Brytania. Każde z tych państw również będzie korzystało z myśliwców F-35. Ponadto, specjalne wersje są przygotowywane dla Izraela, Japonii i Korei Południowej w ramach Zagranicznej Sprzedaży Wojskowej (Foreign Military Sales, FMS).

2 sierpnia generał Herb “Jastrząb” (Hawk) Carlisle ogłosił, że F-35 w wariancie A osiągnął “gotowość bojową” (“combat ready”), co w praktyce oznacza wstępną zdolność operacyjną (initial operational capability, IOC). Na tym etapie myśliwiec jest zdolny do patrolowania terenu z włączonymi systemami, zapewnienia bliskiego wsparcia z powietrza dla jednostek naziemnych i uczestniczenia w operacjach bojowych.

Pomimo ogłoszenia IOC myśliwca już teraz, jego finalne testy zostały przesunięte na co najmniej 2018 r. Ogłosił to 24 maja 2016 r. Frank Kendall, podsekretarz obrony ds. zakupów, technologii i logistyki (undersecretary of defence for aqcuisition, technology and logistics). Pierwotny termin (do połowy 2017 r.) okazał się niemożliwy do osiągnięcia. Jest to o tyle istotne, że dopiero po przeprowadzeniu ostatecznych testów i ewaluacji możliwe będzie rozpoczęcie produkcji seryjnej myśliwca.

Poniżej znajduje się film przedstawiający myśliwiec F-35 w trzech różnych wariantach (A, B oraz C):

Źródło: oficjalny kanał YouTube Lockheed Martin, opublikowany 19.06.2014 r., https://www.youtube.com/watch?time_continue=35&v=KUZ6SMmTKns (01.08.2016).

Debiut w Holandii i Wielkiej Brytanii

Myśliwce F-35 Korpusu Piechoty Morskiej (U.S. Marine Corps) oraz Królewskich Sił Powietrznych (Royal Air Force, RAF) miały przylecieć do Europy już w lipcu 2014 roku na Międzynarodowe Pokazy Lotnicze w Farnborough w Wielkiej Brytanii. Niemniej jednak, ze względu na pożar silnika jednego z F-35, 23 czerwca tego samego roku postanowiono uziemić całą flotę myśliwców i odwołano ich uczestnictwo w pokazach. Ich używanie wznowiono 14 lipca 2014 roku.

Na swój pierwszy oficjalny lot przez Atlantyk F-35 musiały czekać jeszcze ponad półtora roku. Nastąpiło to 5 lutego 2016 roku, jednak myśliwiec (w wersji A) wystartował z włoskiej bazy w Cameri, gdzie został także w całości skonstruowany. Celem jego podróży była baza lotnicza Marynarki Wojennej USA (Naval Air Station, NAS) położona przy ujściu rzeki Patuxent (Maryland).

Po raz pierwszy myśliwce 5. generacji zaprezentowane zostały w Europie na pokazach w Holandii w dniach 8-9 czerwca 2016 roku. 23 maja 2016 r. dwa samoloty należące do Królewskich Holenderskich Sił Powietrznych (Royal Netherlands Air Force, RNLAF) wylądowały w bazie lotniczej w Leeuwarden w Holandii. Celem przylotu było przeprowadzenie testów głośności (noise testing), dotyczących poziomu hałasu generowanego przez myśliwce w czasie lotu, oraz uczestnictwo w Dniach Otwartych RNLAF. Ich przybycie do Holandii nie było jednak stałe – co najmniej do 2019 roku te myśliwce będą stacjonować w Stanach Zjednoczonych, zanim zostaną przekazane holenderskim siłom zbrojnym. Myśliwce wróciły do bazy Sił Powietrznych USA Edwards (Kalifornia) 14 lipca 2016 r.

Niecały miesiąc później (29-30 czerwca) sześć myśliwców F-35 (trzy w wersji A i trzy w wersji B) przyleciało do Wielkiej Brytanii. Pomimo tego, że przylot ten nie oznaczał pierwszego lotu F-35 nad Atlantykiem w ogóle, był on debiutem wariantu B tego myśliwca. Wszystkie sześć samolotów uczestniczyło w pokazach lotniczych Royal International Air Tattoo (RIAT) w dniach 8-10 lipca. Natomiast tylko trzy z nich (wariant B) pozostały także na pokazach lotniczych w Farnborough (odbyły się one 11-17 lipca).

Poniżej znajduje się film z pierwszego przylotu F-35 do Leeuwarden w Holandii

Źródło: kanał YouTube AFTERBURNPOWER©, opublikowany 23.05.2016 r., 01.08.2016 r.

Wzmocnienie wschodniej flanki?

Czy najnowsze myśliwce F-35 złożą w przyszłości wizytę w Europie Środkowej i Wschodniej?

Jak wynika z wypowiedzi wspomnianego generała Carlisle, w przyszłości chciałby on, by F-35 złożyły nawet tylko krótką wizytę w Europie Wschodniej. Jak wyjaśnił generał, celem takiego przylotu byłaby demonstracja błyskawicznych możliwości rozlokowania amerykańskich myśliwców tam, gdzie nie stacjonują one permanentnie (““We need to” demonstrate “this rapid ability to move airplanes” when the U.S. doesn’t have jets permanently based in a location”). Ponadto, gen. Carlisle zasugerował, że F-35 mogłyby zostać użyte w rotacjach w prowadzonej przez NATO misji patrolowania przestrzeni powietrznej państw bałtyckich (Baltic Air Policing, BAP).

Wizyty F-35 w Europie Środkowej i Wschodniej najprawdopodobniej będą zbliżone formą do przylotu innych myśliwców 5. generacji – F-22 Raptor. Są one rozlokowywane w Europie w ramach Rapid Raptor Package (dosł. “Pakiet Szybki Jastrząb”). O poprzedniej wizycie “Drapieżników” na Starym Kontynencie pisaliśmy w naszym wcześniejszym wpisie.

Jak stwierdził gen. Carlisle: “Jak tylko będę je [F-35 – autor] miał w gotowości operacyjnej, chciałbym ich użyć tak samo [tak, jak F-22 w Rapid Raptor Package – autor], by zademonstrować, że mogę rozlokować te samoloty gdziekolwiek potrzebuję tak szybko, jak mogę, by wspomóc potrzeby dowódców” (“As soon as I get them operational I’d like to do that with the F-35s as well, to demonstrate that I can move those airplanes anywhere I need to as rapidly as I can to support combatant commanders’ needs”).

Na chwilę obecną nie ma jednak planów permanentnego rozlokowania na terenie Europy Wschodniej żadnego myśliwca 5. generacji (zarówno F-35, jak i F-22). Gen. Carlisle w ciągu półtora roku chciałby wysyłać F-35 do Europy bez zapowiedzi jako “wiadomość” dla sojuszników i przeciwników. Nie wspomniał on jednak o ciągłym stacjonowaniu tych myśliwców w Europie Wschodniej.

Podobnie ma się sytuacja z F-22 – jak powiedział na początku lipca br. generał Frank Gorenc, dowódca Sił Powietrznych USA w Europie i Afryce (U.S. Air Forces in Europe-Air Forces Africa), nawet mimo napięć z Rosją, “Drapieżniki” nie zostaną rozlokowane w Europie na stałe. Zadania F-22 mają przejąć myśliwce F-35, które będą stacjonować w Europie Zachodniej permanentnie (m. in. w bazie w Lakenheath w Wielkiej Brytanii).

One thought on “F-35 na wschodniej flance NATO?

Comments are closed.