Z początkiem października br. minister obrony narodowej Antoni Macierewicz podpisał nowy Plan Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych RP. W związku z tym powraca pytanie: czy Polska będzie starać się pozyskać nowe myśliwce 5. generacji, które były zapisane w poprzedniej wersji Planu?
20 lutego 2014 r., polskie media obiegła informacja o tym, że Ministerstwo Obrony Narodowej (MON) zamierza nabyć już w 2021 r. pierwsze myśliwce wielozadaniowe 5. generacji (ze względów politycznych obecnie jedynymi takimi samolotami, które Polska mogłaby zakupić są amerykańskie F-35 Błyskawica [ang. Lightning]). Konkretnie mowa była o pozyskaniu w 2021 pierwszych dwóch samolotów, a dwóch kolejnych rok później w 2022 r. Taki zapis znalazł się w poprzedniej wersji Planu Modernizacji Technicznej (PMT) na lata 2013-2022 (według słów przedstawiciela MON w 2014 r., gdyż sam PMT pozostaje dokumentem niejawnym). Po licznych zmianach w samym projekcie i często sprzecznych ze sobą deklaracjach ówczesnych przedstawicieli MON, kwestia wymiany polskich Su-22 i MiG-29 (a być może nawet F-16) na samoloty 5. generacji została wyciszona. Więcej na ten temat pisaliśmy w naszym wcześniejszym artykule.
We wrześniu oraz w październiku br. zostały ujawnione zarówno projekt nowego PMT na lata 2017-2022 oraz harmonogram zakupów uzbrojenia przez Inspektorat Uzbrojenia MON RP. W związku z tymi wydarzeniami, warto przyjrzeć się także ewentualności wdrożenia programu zakupu nowych myśliwców w najbliższych latach.
Plan Modernizacji Technicznej 2017-2022
Projekt nowego Planu Modernizacji Technicznej został zaprezentowany 7 września podczas Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego (MSPO) w Kielcach. Prezentację przedstawił Szef Zarządu Planowania Rzeczowego (P8) Sztabu Generalnego WP pułkownik Krzysztof Zielski.
Najnowszy PMT obejmuje lata 2017-2022, ze szczególnym uwzględnieniem lat 2017-2019. W ramach nowego Planu, wymienionych zostało pięć priorytetowych obszarów:
- obrona powietrzna;
- modernizacja Marynarki Wojennej;
- działania w cyberprzestrzeni;
- modernizacja Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych;
- Obrona Terytorialna.
W ramach nich realizowane będą programy operacyjne, czyli poszczególne zamówienia sprzętu i uzbrojenia. Wśród tych programów znajdują się m. in. zakupy samolotów szkolno-treningowych, KTO Rosomak, czy też śmigłowców wielozadaniowych i uderzeniowych.
Jak stwierdził płk. Zielski w czasie prezentacji projektu nowego PMT podczas MSPO w Kielcach, przeprowadzony w tym roku w MON audyt wykazał, że dalsza realizacja założeń PMT 2013-2022 w niezmienionej formie skutkować będzie kumulacją wydatków w latach 2017-2020. Taka sytuacja mogłaby “zagrozić stabilności finansowej państwa”. To oraz dodanie do nowego PMT dwóch nowych obszarów (“Cyberbezpieczeństwa i narodowej kryptologii” oraz “Obrony Terytorialnej”) spowodowało więc, że w nowym PMT realizacja niektórych programów operacyjnych musiała zostać przesunięta w czasie.
Warto podkreślić, że w momencie prezentowania PMT przez płk. Zielskiego (7 września), Plan ten nie był jeszcze zaakceptowany przez ministra obrony narodowej Antoniego Macierewicza. Jak dowiedział się portal “Defence24”, podpisanie nowego PMT nastąpiło dopiero 7 października br. Jak poinformowała czasowo pełniąca obowiązki rzecznika MON Katarzyna Jakubowska, informacje o samym PMT będą przekazywane do publicznej wiadomości w stosownym czasie.
Harmonogram pozyskania sprzętu dla Sił Zbrojnych RP
Kolejnych informacji na temat nowego PMT dostarczyła prezentacja płk. Stanisława Curyło z MON. Pułkownik występował 19 października br. w Warszawie podczas Polsko-Amerykańskiego Forum Przemysłu Obronnego, organizowanego przez ambasadę Stanów Zjednoczonych w Warszawie oraz Departament Polityki Zbrojeniowej Ministerstwa Obrony Narodowej RP.
W trakcie trwania Forum, płk. Curyło przedstawił plany Inspektoratu Uzbrojenia dotyczące terminów pozyskania sprzętu i realizacji konkretnych programów zawartych w nowym Planie Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych RP na lata 2017-2022. Sam PMT jest dokumentem niejawnym, jednak plany IU pozwalają określić najważniejsze kierunki modernizacji polskiego wojska oraz daty ich zrealizowania.
Jak wynika z prezentacji, dwa nowe programy: “Cyberobrona i narodowa kryptologia” oraz “Obrona Terytorialna” będą realizowane już od początku okresu planistycznego. Dla obu z nich dostawy uzbrojenia i sprzętu rozpoczną się w latach 2017-2018.
Niektóre programy modernizacyjne zostały przesunięte w czasie. Chodzi tu m. in. o okręt obrony wybrzeża Miecznik, którego dostawa została przewidziana na lata 2020-2022 oraz okręt patrolowy z funkcją zwalczania min Czapla (lata 2022-2024) – obydwa programy zostały opóźnione o dwa lata w porównaniu z założeniami poprzedniego PMT. Przesunięte w czasie zostały także programy dot. dostawy wież bezzałogowych ZSSW-30 zintegrowanych z wyrzutnią ppk Spike-LR (z lat 2018-2022 na 2022-2023) oraz pojazdów dla jednostek dalekiego rozpoznania Żmija (z lat 2017-2020 na 2020-2022).
Powyższe modyfikacje wynikają z kilku kwestii. Według obecnego rządu, poprzednie kierownictwo MON nie doszacowało wcześniejszą wersję PMT na lata 2013-2022, co spowodowało liczne opóźnienia (mówił o tym także płk. Zielski w czasie swojej prezentacji na MSPO 2016). Ponadto, wpływ na zmiany w obecnym PMT miało także rozszerzenie samego Planu o nowe dziedziny. Chodzi konkretnie o dodanie do PMT dwóch nowych obszarów (Obrona Terytorialna oraz Cyberbezpieczeństwo) oraz planowane zwiększenie liczebności Sił Zbrojnych RP w związku z realizacją projektu OT. Działania te wymusiły konieczność przesunięcia części środków finansowych z innych celów.
Poniższa tabela przedstawia planowane lata pozyskania sprzętu i uzbrojenia w ramach poszczególnych obszarów PMT.
Prace analityczne trwają
Powyższy harmonogram modernizacji technicznej Sił Zbrojnych RP nie uwzględnia jednak w ogóle potrzeby wymiany poradzieckich samolotów używanych obecnie przez Siły Powietrzne RP. Mowa tu o myśliwcach MiG-29 (które zgodnie z planem mają być używane do 2028-2030 r.) oraz samolotach bombowo-szturmowych Su-22 (których resursy techniczne zostały przedłużone do 2024 r.). Jednak fakt, że informacje o zastąpieniu owych samolotów nie zostały uwzględnione w wystąpieniu płk Zielskiego z września br. oraz w harmonogramie przedstawionym przez płk. Curyło 19 października br. nie oznacza, że obecne kierownictwo MON nie planuje także tych działań.
Już w kwietniu 2016 r., o czym pisaliśmy w naszym wcześniejszym artykule, ówczesny rzecznik MON Bartłomiej Misiewicz poinformował media, że w Ministerstwie rozpoczęto prace analityczne związane z zakupem nowych myśliwców. Jak stwierdził Misiewicz, “wstępnie planuje się rozpocząć uruchomienie procedury umożliwiającej pozyskanie nowoczesnych wielozadaniowych samolotów bojowych już w obecnie trwającym okresie planistycznym tj. do 2022 roku”. Oznaczałoby to zakup nowych samolotów jeszcze przed zakończeniem eksploatacji Su-22 oraz MiG-29.
Niemniej jednak, w obecnym PMT na lata 2017-2022 nie rozważa się zakupu nowych myśliwców wielozadaniowych. Potwierdził to płk. Zielski na MSPO. Zapytany przez jednego z dziennikarzy, czy planuje się pozyskanie takich samolotów, pułkownik odpowiedział, że “nie są rozważane”. Oznacza to więc, że najprawdopodobniej także w wersji niejawnej PMT na lata 2017-2022 nie znalazł się zapis o nabyciu nowych myśliwców.
Na chwilę obecną nie ma żadnych rzetelnych informacji mówiących o tym, czy w MON rozważane są zakupy nowych myśliwców wielozadaniowych. Nie ma jednak wątpliwości, że prace analityczne z tym związane były (lub nadal są) przeprowadzane. Warto także pamiętać o innym fakcie: obecny PMT obejmuje okres 5-letni. Być może w jego kolejnej wersji (sięgającej do 2026 r.) uwzględnione zostaną zakupy nowych myśliwców. Jeżeli tak, być może będzie to jeden z najdroższych programów modernizacyjnych Sił Zbrojnych RP w historii.