„With boots on the ground and dirt on our face, we’ll defend your freedom anytime, anyplace” – tak zaczyna się jedna z przyśpiewek 173. Brygady Powietrznodesantowej Stanów Zjednoczonych Ameryki (173rd Airborne Brigade), zwanej też “Podniebnymi żołnierzami” (Sky Soldiers). Jednostka ta uznawana jest za „elitę wśród elit” i stale działa w Europie oraz jej najbliższym otoczeniu. Obecnie jej działania koncentrują się głównie w Europie Środkowej i Wschodniej.
173. Brygada Powietrznodesantowa USA została utworzona w 1915 r. Jej wartość bojowa została sprawdzona m. in. w Wietnamie, gdzie wylądowała w 1967 r. jako pierwsza amerykańska brygada. Dezaktywowana w 1972 roku, do boju powróciła w czerwcu 2000 roku. Od tego czasu uczestniczyła w misjach m. in. w Iraku (operacja “Iracka wolność”, Iraqi Freedom) oraz w Afganistanie (operacja “Trwała wolność”, Enduring Freedom).
Struktura organizacyjna
Brygada jest Siłami Szybkiego Reagowania Wojsk Lądowych USA w Europie (Army Contigency Response Force), podporządkowanymi operacyjnie Wojskom Lądowym Stanów Zjednoczonych w Europie (United States Army Europe, USAREUR). Te z kolei znajdują się pod rozkazami Dowództwa Sił Zbrojnych USA w Europie (United States European Command, USEUCOM). Sky Soldiers są więc jednym z narzędzi Wojsk Lądowych Stanów Zjednoczonych w Europie.
Siły Szybkiego Reagowania Wojsk Lądowych USA to oddziały przeznaczone specjalnie do szybkiego podjęcia działań na obszarze za który ponoszą odpowiedzialność. Zapewniają nie tylko siłę bojową, ale także np. pomoc humanitarną (“to react quickly to incidents within its area of responsibility and provide support ranging from humanitarian assistance to combat capabilities”). Jak twierdzą sami Sky Soldiers, w ciągu 18 godzin od rozkazu są w stanie osiągnąć pełną gotowość bojową.
Sama brygada składa się z około 3800 spadochroniarzy i stacjonuje na stałe we włoskiej Vicenzy. Na jej na czele stoi obecnie pułkownik Greg Anderson.
W skład brygady wchodzi 6 jednostek:
- 1-szy i 2-gi batalion 503-ego Pułku Piechoty (1st and 2nd Battalions of the 503rd Infantry Regiment) służące jako piechota;
- 1-sza eskadra 91-szego Pułku Kawalerii (1st Squadron, 91st Cavalry Regiment), która jest lekką jednostką służącą zwiadowi;
- 4-y batalion 319-ego Pułku Artylerii Powietrznodesantowej (4th Battalion 319th Airborne Field Artillery Regiment), która odpowiada za wsparcie artyleryjskie;
- Batalion Sił Specjalnych 173-ej Brygady oraz Batalion Wsparcia 173-ej Brygady (173rd Brigade Special Troops Battalion and the 173rd Brigade Support Battalion) odpowiedzialnej za wsparcie regularnych działań innych jednostek.
Poza wspomnianą 173. Brygadą, w Europie od końca 2013 r. stacjonuje na stałe jeszcze tylko jedna jednostka tej wielkości (brygady liczą w USA od 3 do 5 tys. żołnierzy). Jest to 2. Pułk Kawalerii (2d Cavalry Regiment, odpowiednikiem “brygady” w kawalerii USA jest właśnie “pułk”) wyposażony w kołowe transportery opancerzone typu Stryker. Pozostałe jednostki USAREUR, pomimo tego, że często w nazwie mają “brygada” (brigade), są takimi tylko z nazwy (jak np. 12. Brygada Lotnictwa Bojowego).
“Sky Soldiers” w akcji
Po reaktywacji w 2000 roku, żołnierze 173. Brygady uczestniczyli w operacjach: jedną zmianę w Iraku w 2003 roku oraz cztery zmiany w Afganistanie (lata 2005, 2007, 2009 i 2012). Zołnierze uczestniczący w tych operacjach dostawali liczne odznaczenia (m. in. Medal Honoru, jedno z najważniejszych odznaczeń wojskowych w Stanach Zjednoczonych, a także Krzyże Zasługi oraz Srebrne Gwiazdy).
Od 2014 roku, m. in. z powodu ataku Rosji na Ukrainę w marcu 2014 roku, działania 173-ej Brygady koncentrują się głównie w Europie Środkowej i Wschodniej. W kwietniu tego samego roku około 600 żołnierzy zostało wysłanych do państw bałtyckich i Polski – po 150 żołnierzy do każdego z nich. W Polsce ćwiczyli oni razem ze spadochroniarzami z 6. Brygady Powietrznodesantowej i 18 Batalionu Powietrznodesantowego Sił Zbrojnych RP. Działania te zostały zorganizowane w ramach szerszej operacji “Atlantyckie zdecydowanie” (Atlantic Resolve)
W lutym 2015 roku 750 Sky Soldiers wylądował we wschodnich Węgrzech, gdzie razem z węgierskimi siłami zbrojnymi ćwiczyli na terenie czterech obiektów. Głównym celem było wspólne planowanie, organizowanie oraz przeprowadzanie zrzutów z powietrza (airdrop operations). Ćwiczenia zostały nazwane “Kamienny pan wojny 2015” (Warlord Rock 2015).
Kolejnymi ćwiczeniami, w których uczestniczyli żołnierze 173. Brygady, były m. in. “Szybki trójząb 2015” (Rapid Trident 2015). Ćwiczenia te odbywają się corocznie od 20 lat na Ukrainie w Międzynarodowym Centrum Utrzymania Pokoju i Bezpieczeństwa w Jaworowie (International Peace Keeping and Security Centre, Jaworow). Uczestniczą w nich nie tylko Amerykanie i Ukraińcy, lecz także przedstawiciele kilkunastu państw europejskich i nie tylko.
“Nieustraszony obrońca” na Ukrainie
Zaangażowanie Sky Soldiers w Europie Środkowej i Wschodniej trwa nadal i, biorąc pod uwagę obecną sytuację międzynarodową, będzie jeszcze kontynuowane min. kilka kolejnych miesięcy. Potwierdzeniem tego są ćwiczenia “Nieustraszony obrońca” (Fearless Guardian). Zaczęły się one w kwietniu 2015 roku, a zakończenie przewidziane jest na listopad tego roku. “Podniebni żołnierze” szkolą w ramach tego przedsięwzięcia trzy bataliony nowopowstałej Gwardii Narodowej Ukrainy.